VAT: Nowa regulacja dotycząca trzymiesięcznego okresu na odliczenie VAT przy imporcie usług, WNT oraz krajowym odwrotnym obciążeniu – niezgodna z dyrektywą 2006/112/WE

Tak przynajmniej wynika z pierwszego w tej materii wyroku, który został wydany przez WSA w Krakowie (wyrok z dn. 29.09.2017 r., I SA/Kr 709/17).

Przypomnijmy, że ustawą z dn. 1 grudnia 2016 r. (Dz.U. poz. 2024) zmieniono bowiem zasady dotyczące prawa do obniżenia podatku należnego w przypadku importu usług, WNT oraz przy tzw. odwrotnym obciążeniu.

Z dniem 1 stycznia 2017 r. zaczęło zatem obwiązywać, istotne jak na warunki UE, ograniczenie w zakresie prawa do obniżenia podatku należnego. Otóż, ustawodawca postanowił, że podatnik, może odliczyć podatek należny bez negatywnych konsekwencji w VAT – jedynie w okresie /3/ trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym – w odniesieniu do nabytych towarów lub usług – powstał obowiązek podatkowy w VAT.

Ograniczenie prawa do odliczenia wiąże się z wprowadzoną do art. 86 nową – nieznaną Dyrektywie 2006/112/WE – regulacją. Ustawodawca uczynił to poprzez dodanie ust. 10i (VatU). Istotne pogorszenie sytuacji podatkowej podatników  wynika także z faktu, że od 1 stycznia 2017 r. zmieniono treść art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. b) i pkt 3 VatU.

Przykład:

Podatnik w styczniu 2017 r. nabył usługę od kontrahenta unijnego (np. zdjęcie z zagranicznego serwisu internetowego, za które pracownik Działu IT zapłacił kartą kredytową). Usługa ta stanowi dla polskiego podatnika import usług. Wedle VatU obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych (vide: art. 19a ust. 1). Jako, że w styczniu nabyto kilkaset takich usług, a nadto podatnik unijny wysłał fakturę do polskiej firmy dopiero w maju 2017 r, polski podatnik przeoczył, iż w rozliczeniu za styczeń 2017 r. należało rozpoznać import usług. Zdał sobie sprawę z tego przeoczenia dopiero w maju 2017, gdy do Działu Księgowości wpłynęła faktura od kontrahenta zagranicznego. W takim też przypadku polski podatnik musi zwiększyć podatek należny w rozliczeniu za miesiąc styczeń 2017, dokonać korekty deklaracji VAT-7 i … zapłacić odsetki od zaległości podatkowych. Podatek należny stanie się jednak dla niego naliczonym, zgodnie z nowym art. 86 ust. 10 i VatU, dopiero w rozliczeniu za miesiąc maj 2017 r. Mówiąc w uproszczeniu: podatek należny  korygujesz wstecz, a naliczony rozliczasz na bieżąco.

Z powyższymi zmianami  trzeba także wiązać wprowadzenie od 1 stycznia 2017 r. możliwości ustalenia dodatkowego zobowiązania w VAT (zob. art. 112b -112c VatU).

Czy naruszenie, nawet niezamierzone, przepisów art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. b) oraz pkt 30 VatU – może być groźne?

Trzeba mieć świadomość, że przy WNT warunkiem odliczenia podatku należnego, który powstaje w związku z nabyciem wewnątrzwspólnotowym, jest otrzymanie faktury VAT od kontrahenta unijnego. Zmorą dla polskich podatników są częste opóźnienia w otrzymywaniu tych faktur od kontrahentów unijnych. Często polski podatnik nie ma wpływu na to, kiedy wpłynie faktura, i czy w ogóle. Pomimo tego faktu, zgodnie z nową regulacją VatU, to on będzie musiał ponieść konsekwencje tego, że jego partner unijny opóźnił się lub w ogóle nie dostarczył faktury VAT.

Konsekwencje, od 1 stycznia 2017 r., nie są wcale takie błahe. Po pierwsze, ryzyko ustalenia dodatkowego zobowiązania w VAT (zob. art. 112b  ust. 1 VatU). Wprawdzie negatywne konsekwencje wydaje się łagodzić (w pewnym zakresie) brzmienie art. 112b ust. 3 pkt 2) lit. b) VatU, to jednak nie zawsze zapis ten znajdzie zastosowanie. Pod drugie, podatnik będzie musiał zapłacić odsetki od zaległości podatkowych, co już może okazać się bolesne.

Wprawdzie przy imporcie usług oraz krajowym odwrotnym obciążeniu – otrzymanie faktury nie jest warunkiem prawa do odliczenia, nie mniej jednak negatywne konsekwencje (tut. głównie konieczność zapłaty odsetek od zaległości podatkowych) – mogą być konsekwencją błędnego rozpoznania momentu powstania obowiązku podatkowego. Dlatego podatnicy powinni bardzo dokładnie analizować kiedy ad casum powstał obowiązek podatkowy w imporcie usług lub w ramach mechanizmu reverse chargé.

Co zatem wynika z wniosku podatnika?

We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej – Podatnik zapytał, czy w świetle obowiązujących od 01.01.2017 r. przepisów VatU będzie mógł, mimo dokonania korekty deklaracji VAT po upływie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów i usług upłynął obowiązek podatkowy, odliczyć podatek naliczony z tytułu transakcji importu usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oraz transakcji krajowych objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym wykazany został podatek należny.

Sam uważał, że nowe przepisy nie mogą go ograniczać, albowiem są niezgodne z przepisami Dyrektywy 2006/112/WE odnoszącej się do podatku VAT. Twierdził mianowicie, że wprowadzony wymóg to nowy wymóg formalny, nieznany Dyrektywie. Nie można ograniczać takimi wymogami formalnymi prawa do odliczenia podatku VAT, gdyż narusza to zasadę neutralności i proporcjonalności w systemie VAT. „Powyższe regulacje, w zakresie w jakim odsuwają w czasie prawo podatnika do odliczenia VAT naliczonego oraz nakładają na podatnika odsetki z tytułu niewykazania w określonym w ustawie o VAT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2017 r. terminie, są sprzeczne z przepisami Dyrektywy 2006/112”. Podatnik, słusznie moim zdaniem, powołał się w tym zakresie na wyrok TSUE z dn. 15.09.2016 r. w sprawie C-518/14 (Santex GmbH). Z wyroku wynika m.in., że nie można mówić o neutralności VAT, gdy zachodzi konieczność zapłaty odsetek od zaległości podatkowej. Liczą się tzw. materialne przesłanki odliczenia, a nie to, że nie zostały dochowane wymogi formalne. „Zdaniem Wnioskodawcy nie jest więc zgodne z Dyrektywą przesunięcie w czasie prawa do odliczenia (brak możliwości rozliczenia VAT należnego i naliczonego w tym samym okresie rozliczeniowym) oraz konieczność zapłaty odsetek od powstałej w ten sposób zaległości podatkowej ze względu na niedochowanie przez Wnioskodawcę wyłącznie warunków formalnych, jeżeli spełnił on wszystkie materialnoprawne warunki odliczenia”.

Podsumowują swoje stanowisko, podatnik stwierdził, że pomimo obowiązującej od stycznia 2017 r. nowej regulacji, będzie on w każdym przypadku uprawniony do tego, aby odliczyć podatek należny z tytułu importu usług, WNT oraz krajowych transakcji opartych na zasadzie reverse chargé, w rozliczeniu za ten sam okres, w którym wykazał ów podatek należny. W naszym, powyższym przykładzie, prawo do odliczenia będzie mu przysługiwało w rozliczeniu za miesiąc styczeń 2017 r., a nie za maj 2017 r.

… a co z zaskarżonej interpretacji indywidualnej?

Organ jednak uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Zdaniem Dyrektora KIS zasada neutralności jest całkowicie zapewniona albowiem podatnik – co do zasady – ma prawo do odliczenia podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym powstaje obowiązek.

Organ uznał nawet, że sam art. 178 Dyrektywy wprowadza ograniczenia formalne w postaci konieczności posiadania faktury VAT. Organ uznał nadto, iż tezy płynące z wyroku TSUE C-518/14 nie stoją w sprzeczności z rozstrzygnięciem zawartym w przedmiotowej interpretacji Dyrektora KIS.

Wyrok WSA w Krakowie – jednoznaczny

Nie ma jeszcze uzasadnienia na piśmie, ale uchylając w/w interpretację Sąd podzielił stanowisko podatnika (wyrok z dn. 29.09.2017 r., I SA/Kr 709/17). Nowa regulacja, wprowadzona z dniem 01.01.2017 r. do VatU – narusza przepisy Dyrektyw 2006/116/WE. Jest niezgodna z zasadą neutralności i proporcjonalności systemu VAT.

… i co dalej?

Wprawdzie jest to wyrok nieprawomocny, ale moim zdaniem jest on zapowiedzią jednolitej linii orzeczniczej. Ujmując to kolokwialnie – takiego obrotu sprawy należało się spodziewać! Nie wyobrażam sobie, aby ewentualna skarga kasacyjna fiskusa mogła zostać uwzględniona. W moim przekonaniu Minister powinien jak najszybciej wycofać się z tej regulacji. Jest ona nie tylko, że sprzeczna z Dyrektywą, ale najzwyczajniej w świecie należy ją uznać za szkodliwą z gospodarczego punktu widzenia. Nijak nowe regulacje się mają do rzekomych ułatwień, które Rząd zapowiadał przedsiębiorcom.

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Ten wpis został opublikowany w kategorii Podatek VAT i oznaczony tagami , , , , , , . Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika.

Dodaj komentarz